کاربرد گاز هلیوم در پزشکی کاربردی حیاتی است. هلیوم منابع محدودی دارد و نگرانی در مورد اتمام منابع این گاز فرا تر از نگرانی در مورد نبود بادکنک هلیومی در مهمانی هاست. این عنصر کمیاب در حالت مایع دمای بسیار بسیار پایینی دارد و از آن برای خنک کردن آهنربای ابر رسانا در دستگاه های ام آر آی استفاده می شود. حدود یک سوم از هلیوم تولید شده در دنیا در ابزار های پزشکی اینچنینی و بیشترین درصد باقیمانده در صنایع به کار می رود.
صنعت تولید هلیوم
کل تولیدات گاز هلیوم در جهان وابسته به تولید این گاز از 14 سایت فعال در جهان است. حدود 40% از تولیدات کپسول گاز هلیوم متعلق به ایالات متحده آمریکا است. الجزیره، قطر، روسیه نیز از دیگرتولید کنندگان مهم این گاز در جهان به شمار می روند. توسعه پزشکی و صنعت تعادل بین عرضه و تقاضای گاز هلیوم را بر هم زده است.
اکتشاف هلیوم
هلیوم به طور طبیعی در پوسته زمین یافت می شود و شرکت های حفاری گاز، ممکن است به طور تصادفی منابع این گاز را اکتشاف کنند. اکتشافات گاز هلیوم در آسیا به ندرت گزارش شده است.
تاریخچه درمان با گاز هلیوم
در سال 1926 برای اولین بار محققان متوجه شدند که مخلوط گاز هلیوم و اکسیژن می تواند بدون هیچ ضرری از سوی انسان ها تنفس شود. مخلوط این دو گاز که به نام تجاری Heliox شناخته شده اند، کم کم جایگزین مخلوط نیتروژن و اکسیژن شد.
این مخلوط یک سوم وزن هوا را داراست و به دلیل داشتن وزن کم در بهبود جریان اکسیژن در ریه افراد مبتلا به انسداد ریوی یا دیگر مشکلات تنفسی کمک می کند. هلیوم هیچگونه عوارضی ایجاد نکرده و حالت تخدیر و بیهوشی نیز در پی ندارد.
هلیوم و دستگاه تنفسی
جریان یافتن یک گاز به چگالی و گرانروی هر یک از عناصر آن وابسته است. هلیوم با داشتن چگالی کم باعث بهبود جریان هوا و مقاومت کمتر دستگاه تنفسی در برابر ورود آن است.به دلیل این ویژگی از گاز هلیوم در کپسول های غواصی نیز استفاده می شود.
هلیوم و دستگاه قلبی عروقی
تحقیقات نشان داده اند که گاز هلیوم در محافظت از بافت قلب در برابر ایسکمی نقش دارد.
هلیوم و اعصاب
برخی از بیماری های عصبی در اثر فشار زیاد بر اعصاب ایجاد می شوند و برخی از دانشمندان طی تحقیقات خود نشان داده اند که درمان با هلیوم برای آسیب مغزی شدید دارای اثرات محافظتی بر اعصاب بوده است. همچنین تحقیق روی موش ها مشخص کرده است که استفاده از لیزر هلیوم-نئون منجر به افزایش تکثیر سلولی می شود.
تنوع کاربرد های هلیوم
خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فردی که هلیوم دارد، از جمله انحلال پذیری کم، هدایت حرارتی بالا و تراک کم و همچنین نتایج مثبتی که تحقیقات در مورد استفاده از هلیوم نشان داده اند، همگی باعث شده است که کاربرد گاز هلیوم در پزشکی بسیار گسترده شود.
